Case studies
Case Study
Opowieści z Visaginas
Pisanie na nowo narracji miasta przez odkrycie jego wielowarstwowej tożsamości
Co się wydarzyło?
Visaginas to najmłodsze miasto na Litwie, założone w 1975 roku. To miejsce o szczególnej historii, urbanistyce, wieloetnicznej społeczności, gospodarce i życiu kulturalnym. Znane jest jako miasto postnuklearne. Dawniej było monoprzemysłowym osiedlem satelitarnym elektrowni atomowej w Ignalinie. Po światowym sukcesie serialu „Czarnobyl” produkcji HBO, Visaginas stało się atrakcją turystyczną, otwierając się na świat zewnętrzny. Wciąż boryka się jednak z kryzysem tożsamości. Podstawowym formatem projektu są historie, które zostały zebrane, sformułowane i przekazane w trakcie trwania projektu. Odnoszą się one do różnych kontekstów kulturowych i wykorzystują różne środki artystycznego wyrazu i estetyki. Zostały umieszczone w kontekście niewykorzystanych miejskich przestrzeni publicznych.
- Kogo warto zaangażować?
- instytucje kultury
- organizacje turystyczne
- inkubatory przedsiębiorczości
- wydział ds. kultury i sztuki
- kluby seniorów
Dlaczego?
Dla Visaginas kluczowa jest kwestia tożsamości. Stopniowo wyłączana elektrownia to dla miasta wizja powolnego i stałego upadku – w tym kontekście łatwo o wszechogarniające poczucie opuszczenia. Związek Radziecki zjednoczył wszystkie narodowości we wspólnym celu, jakim było stworzenie elektrowni. Ta jednocząca tożsamość została teraz utracona. Głównym celem projektu jest rozwinięcie poczucia wspólnoty i relacji międzypokoleniowych.
Visaginas to bardzo zwarte miasto, zachęcające do poruszania się na piechotę (9 km2). Jest tam wiele terenów zielonych i publicznych, wszystkie są jednak niedostatecznie wykorzystane. Dodatkowym celem projektu jest przekształcenie przestrzeni publicznych w przestrzenie kultury poprzez galerie na świeżym powietrzu, działania społeczne i interwencje artystyczne.
Jak? (narzędzia i metody)
- Ogólna struktura projektu Visaginas obejmowała: mapowanie > opracowanie wizji > projektowanie > wdrażanie. Musieliśmy zrozumieć aktualne i zmieniające się otoczenie społeczno-kulturowe Visaginas, jego społeczność, władze lokalne i kluczowych aktorów.
- Mapowanie i opracowanie wizji było również częścią etapu wdrażania – jako narzędzie w działaniach kulturalnych z udziałem społeczności, na przykład przy opracowywaniu alternatywnego przewodnika i gromadzeniu lokalnych historii. Projektowanie także było częścią wdrażania, ponieważ za podstawę posłużył proces projektowania oparty na uczestnictwie.
- Wśród metod wykorzystanych w tym procesie znalazły się spacery, wywiady, wydarzenia kulturalne dla rodzin, gra miejska i rezydencje artystyczne. Cykl spacerów i wywiadów „Historie z pierwszej ręki” połączył różne pokolenia mieszkańców. Po audio spacerze po mieście, w trakcie którego opowiadane były historie, odsłuchiwane fragmenty wywiadów i nagrania terenowe, uczestnicy spotkali się ze starszymi osobami reprezentującymi pierwsze pokolenie mieszkańców Visaginas.
Dla kogo?
- Celem projektu była praca z kluczowymi grupami:
- osobami starszymi
- młodzieżą (nastolatkami)
- w trzeciej kolejności z ogółem społeczności.
- Osoby starsze były zaangażowane jako opowiadacze historii, a młodzież jako kreatywni twórcy. Młodzież i seniorzy byli głównymi docelowymi odbiorcami działań dotyczących tematów tożsamości i pamięci kulturowej. Pozostali członkowie społeczności byli głównie zaangażowani w działania publiczne na temat przestrzeni publicznej i poczucia miejsca..
- Ile czasu potrzeba?
- 9 miesięcy mapowania
- 7 miesięcy opracowania wizji z dalszym mapowaniem
- 7 miesięcy projektowania i przeprojektowywania
- 10 miesięcy wdrażania i współprojektowania
Na co powinniśmy uważać?
"Praca z ludźmi jest dość nieprzewidywalna." Wyobrażenia organizatorów nie zawsze pokrywają się z tym, jak daną sytuację interpretują uczestnicy. Dlatego w każdym działaniu zawsze pojawią się pewne korekty/dostosowania w zakresie zadań, procesu i rezultatów. Różne interpretacje kreatywnych zadań oraz czynniki takie jak czas i energia uczestników wyraźnie wpłynęły na wynik całego procesu. Czasami rezultaty nie są oczywiste ani nie stanowią zamkniętej całości. Należy jednak uznać, że samo uczestnictwo społeczności powinno być postrzegane jako efekt tego procesu.
Co się udało?
Spotkanie pierwszych pokoleń mieszkańców z młodszymi grupami wywołało poczucie wspólnej historii.
- Kuratorzy:
- "Najbardziej cieszyły nas sytuacje, w których nawet dorosłe osoby, mieszkające w Visaginas od ponad 30 lat, przyznały, że nie wiedziały zbyt wiele o historii miasta. Niektórzy z nich wrócili do nas z własnymi opowieściami. Lokalni opowiadacze historii początkowo nie wierzyli, że ich historia może być interesująca, ale po zakończeniu procesu byli podbudowani i mieli poczucie celu."
